TREŚCI MERYTORYCZNE I METODYCZNE DOTYCZĄCE PROFILAKTYKI GRYPY SEZONOWEJ I NOWEJ GRYPY A(H1N1)v
W okresie zwiększonej zachorowalności na grypę, należy szczególnie pamiętać
o zasadach dotyczących zarówno zdrowego stylu życia, jak też prostych czynnościach
higienicznych, które mogą uchronić przed zachorowaniem. Przedstawione treści zawierają zalecenia merytoryczne oraz metodyczne, które mogą zostać wykorzystane w profilaktyce grypy i wskazania jak postępować w przypadku wystąpienia zachorowań.
TREŚCI MERYTORYCZNE
Grypa sezonowa jest ostrą chorobą wirusową, która przenosi się drogą kropelkową,
bądź też przez kontakt bezpośredni z zakażoną osobą lub ze skażonymi powierzchniami.
Pamiętać należy, że wirusy grypy [w tym również wirus A(H1N1)v] poza organizmem
żywym mogą przetrwać jedynie kilka godzin (średnio 2-3 godziny). Charakterystyczny jest dla niej gwałtowny początek. W ciągu około 24-48 godzin od zakażenia pojawiają się pierwsze objawy: wysoka gorączka, nawet do 39.5°C, dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, ból gardła, ból głowy, kaszel, ogólne osłabienie i katar. U niektórych chorych, zwłaszcza u dzieci może wystąpić biegunka i bóle brzucha.
Nowa grypa A(H1N1)v jest chorobą układu oddechowego, która przenosi się również
drogą kropelkową bądź przez kontakt bezpośredni z zakażoną osobą lub ze skażonymi powierzchniami i wywołuje podobne objawy jak grypa sezonowa.
Utrzymująca się transmisja wirusa grypy typu A(H1N1)v została potwierdzona przez
Światową Organizację Zdrowia (WHO) w więcej niż jednym regionie, co stało się przyczyną do ogłoszenia przez tę Organizację pandemii grypy.
Ogłoszenie pandemii wywołanej wirusem grypy typu A(H1N1)v spowodowane było również faktem, że wirus grypy typu A(H1N1)v:
· ma zdolność zakażania ludzi,
· jest w stanie wywołać chorobę u ludzi,
· może być łatwo przenoszony z człowieka na człowieka.
Ludzie nie mają wykształconej odporności na tego wirusa lub jest ona niewystarczająca. Pierwsze przypadki zakażenia wirusem grypy typu A(H1N1)v potwierdzono w krajach Ameryki Północnej (Meksyk i USA). W Polsce pierwszy przypadek zakażenia potwierdzono w dniu 6 maja 2009 r. u osoby dorosłej, która powróciła z USA.
Zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia wpływające na potęgowanie
i umacnianie zdrowia
1. Odpowiedni ubiór
Dzieci i młodzież powinny ubierać się odpowiednio do pogody, tak by organizm nie
przegrzewał się i nie pocił podczas wysokich temperatur na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń np. w domu, w szkole i innych. Nie należy również pozwolić na to, by organizm został wyziębiony podczas niskich temperatur i niekorzystnej aury. Należy zadbać o odpowiedni ubiór ze szczególnym zwróceniem uwagi na okrycie głowy, okrycie tułowia (okolice nerek), a także na ciepłe i nieprzemakalne obuwie.
2. Urozmaicona dieta bogata w składniki odżywcze, witaminy i minerały
W diecie wzmacniającej odporność nie powinno zabraknąć białka, szczególnie
zawartego w chudym mięsie, drobiu, rybach, jajach i serach. Szczególną rolę odgrywają tu także witaminy: C, A, E zawarte przede wszystkim w świeżych owocach i warzywach oraz witamina D, która jest produkowana pod wpływem promieniowania słonecznego padającego na skórę. Istotne są też składniki mineralne takie jak cynk, żelazo, magnez, selen. W diecie nie powinno zabraknąć błonnika. Należy pić dużo wody (zaleca się 30 ml/kg.m.c.), a także mleka i napojów mlecznych, fermentowanych (550g/dzień). Bardzo ważne jest, aby dzieci i młodzież spożywały przed wyjściem do szkoły śniadanie, II śniadanie w szkole oraz ciepły posiłek na obiad w szkole lub po powrocie do domu. Kolacja powinna być lekkostrawna, spożywana minimum 2 godziny przed snem.
3. Aktywność fizyczna i zabawa
Zaleca się, aby codziennie, niezależnie od pogody, spędzać przynajmniej godzinę
na powietrzu. Należy zachęcać dzieci i młodzież do jak najczęstszej aktywności fizycznej. W okresie wzrostu i rozwoju młodych osób należy unikać zbyt forsownych, mocno obciążających sportów. Wskazane jest także od czasu do czasu zmieniać klimat i otoczenie.
4. Sen i odpoczynek
Nic tak nie regeneruje i nie wzmacnia sił organizmu, a co za tym idzie również
odporności, jak właściwa ilość snu, w wywietrzonym wcześniej pomieszczeniu.
Optymalna dawka nocnego odpoczynku w przypadku dzieci i młodzieży w wieku szkolnym jest większa niż u dorosłego i wynosi 9-11 godzin na dobę.
5. Higiena
Należy utrzymywać higienę osobistą i otoczenia. Zmieniać regularnie bieliznę
osobistą oraz pościel. Ważne jest również systematyczne wietrzenie pościeli. Ponadto należy mieć przy sobie zawsze jednorazowe chusteczki higieniczne i systematycznie, w miarę potrzeby, oczyszczać nos z wydzieliny.
Postępowanie w okresie poprzedzającym zachorowania
I. Profilaktyka grypy w domu
Informacje dla rodziców
należy:
· obserwować domowników wykazujących objawy grypopodobne. W przypadku
wystąpienia objawów u domowników należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym
i pozostać w domu;
· myć ręce mydłem pod bieżącą, ciepłą wodą przez 20-30 sekund, także między
palcami; pokazać małym dzieciom jak należy to robić (używając mydła, pod ciepłą
bieżącą wodą,);
· zadbać, by dziecko zawsze miało przy sobie jednorazowe chusteczki higieniczne
do nosa;
· zasłaniać nos jednorazową chusteczką higieniczną podczas kichania i usta podczas
kasłania, wyrzucać ją do kosza po jednorazowym użyciu;
· w przypadku braku jednorazowych chusteczek kichać i kasłać w rękaw w okolicy
łokcia, a nie w dłonie;
· unikać przebywania wśród ludzi, którzy wykazują objawy grypopodobne;
· spędzać z dzieckiem aktywnie wolny czas na świeżym powietrzu;
· wietrzyć zamknięte pomieszczenia 3-4 razy dziennie, każdorazowo przez 10 minut;
· zadbać o porządek w mieszkaniu, szczególnie w kuchni i łazience.
Informacje dla uczniów
należy:
· myć ręce przez 20-30 sekund mydłem pod bieżącą, ciepłą wodą, także między
palcami, wielokrotnie w ciągu dnia;
· unikać dotykania błon śluzowych ust, oczu i nosa;
· zachować odległość (1-2 metry) od innych osób podczas kichania i kasłania;
· zasłaniać nos jednorazową chusteczką higieniczną podczas kichania i usta podczas
kasłania, wyrzucać ją do kosza po jednokrotnym użyciu;
· umyć ręce pod bieżącą wodą po kasłaniu lub kichaniu;
· w przypadku braku jednorazowych chusteczek higienicznych kichać i kasłać w rękaw
w okolicy łokcia, a nie w dłonie;
· unikać kontaktu z osobami, które kichają i kaszlą;
· spędzać wolny czas na świeżym powietrzu;
· wietrzyć pokój 3-4 razy dziennie, każdorazowo przez 10 minut;
· w przypadku wystąpienia objawów grypy, poinformować o swoim stanie zdrowia
rodziców lub opiekunów, którzy skontaktują się z lekarzem rodzinnym.
Postępowanie w przypadku wystąpienia zachorowań na grypę
I. Działania podczas występowania zachorowań w domu
Informacje dla uczniów i rodziców
należy:
· w przypadku zachorowania na grypę pozostać w domu i skontaktować się z lekarzem, o sposobie i czasie leczenia pacjenta zadecyduje lekarz;
· w czasie kaszlu lub kichania zakrywać nos i usta jednorazową chusteczką higieniczną, którą po użyciu należy wyrzucić do kosza, a ręce umyć starannie po bieżącą, ciepłą wodą z mydłem;
· unikać dotykania palcami ust, nosa i oczu;
· w rozmowie unikać bliskich kontaktów z rozmówcą;
· zaniechać uścisków dłoni, pocałunków itp.;
· poza szkołą unikać przebywania w miejscach skupisk ludzi (typu: kino, dyskoteka,
centrum handlowe, hala sportowa itp.), a w szczególności masowych zgromadzeń oraz uprawiania sportów kontaktowych;
· na podstawie informacji otrzymanych w szkole, przestrzegać podstawowych zasad
higienicznych nie tylko podczas przebywania w szkole, ale również we wszystkich
sytuacjach pozaszkolnych.
TREŚCI METODYCZNE
Rola rodziców
Rodzice są pierwszymi i najważniejszymi osobami mającymi wpływ na zachowania
dzieci. Pełniąc taką rolę powinni zapewnić im ogólną edukację zdrowotną. Dlatego też
zaangażowanie rodziców w przekazywaniu informacji dzieciom na temat profilaktyki grypy jest zasadnicze. To na nich spoczywa obowiązek, aby informacja dotarła do dzieci w sposób budzący zaufanie.
Wskazania dotyczące zaangażowania rodziców:
· szczególnie u małych dzieci osobisty przykład rodziców ma wpływ
na przyswajanie przekazów dot. zapobiegania grypie;
· rodzice powinni posiadać podstawowe informacje i zalecenia oraz aktywnie stosować
je w życiu codziennym;
· źródłem wiedzy dla rodziców mogą być spotkania edukacyjne w szkołach, informacje
przekazywane przez lekarzy podczas wizyt w zakładach opieki zdrowotnej oraz listy,
ulotki przekazywane rodzicom z informacjami i poradami nt. zapobiegania grypie.
Edukacja skierowana do rodziców jest często oparta na trzech następujących przekazach:
1. Edukuj siebie samego.
2. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem.
3. Zapewnij bezpieczeństwo/profilaktykę w domu.
Zdrowie w ponad 50% zależy od stylu życia i dlatego trzeba:
· chcieć,
· umieć,
· wiedzieć,
jak o nie dbać codziennie.